Goðsögn í bókmenntaheiminum fellur frá

Bandaríski rithöfundurinn og háðfuglinn Gore Vidal lést á heimili sínu í Los Angeles í gær 86 ára gamall, en hann var af mörgum talinn meðal fremstu rithöfunda Bandaríkjanna á 20. öld. Eitt verka hans olli straumhvörfum í menningarheiminum þar sem um var að ræða fyrsta skáldverkið vestanhafs þar sem aðalsöguhetjan var samkynhneigð.

Gore Vidal, sem var þungavigtarmaður í bókmenntaheiminum, skrifaði 25 skáldsögur á ferlinum. Þar á meðal söguleg skáldverk eins og "Lincoln" og "Burr" og háðsádeilur eins og "Myra Breckinridge" og "Duluth."

Vidal var einnig mjög afkastamikill greinarhöfundur og greinar hans um stjórnmál, kynvitund, trúmál og bókmenntir ollu bæði hrifningu og hneykslan. Honum hefur verið lýst sem fremsta ritgerðarsmið Bandaríkjanna á 20. öldinni en hann hlaut Bandarísku bókmenntaverðlaunin fyrir gríðarmikið ritgerðarsafn um bandarískt samfélag á fjörutíu ára tímabili, 1952-1992.

Rithöfundaferill Vidal hófst þegar hann var 19 ára hermaður búsettur í Alaska og lýsti reynslu sinni úr seinni heimsstyrjöldinni í sínu fyrsta skáldverki Williwaw.

Þriðja skáldsaga Vidals, Borgin og stöpullinn (The City and the Pillar), olli miklum usla í Bandaríkjunum þegar hún kom út árið 1948. Bókin, sem lýsir ástum og hlutskipti samkynhneigðra karlmanna, en henni hefur verið lýst sem eins konar fyrirrennara Bjargvættsins í grasinu (The Catcher in the Rye) frá sjónarhóli Vidals. Enginn rithöfundur hafði dirfst að fjalla um þetta eldfima viðfangsefni með slíkum hætti fyrir alþjóð á þessum tímapunkti.

Vidal var að mati gagnrýnenda einn ef þeim sem gerði sögulegum skáldskap hvað best skil umfram nokkurn annan bandarískan höfund lífs eða liðinn. Saga Bandaríkjanna er ekki mjög löng, en Vidal rakti hana frá upphafi í skáldsögunum "Wahington D.C.", "1876", áðurnefndum Lincoln og Burr og jafnframt "Empire" og "Hollywood."

Vidal reyndi tívegis fyrir sér í stjórnmálum án þess að það bæri árangur og var um tíma vinsæll stjórnandi spjallþáttar vestanhafs. Hann var hárbeittur samfélagsrýnir og lét eitt sinn hafa eftir sér að sannur stíll væri að vita nákvæmlega hver maður væri, hvað maður hefði að segja og vera nákvæmlega sama hvað öðrum fyndist. [email protected]