Allir skuldarar verði jafnsettir með lögum

Setja á lög til að tryggja það að niðurstaða Hæstaréttar í máli Lýsingar frá því í gær gildi um öll gengistryggð húsnæðis- og bílalán einstaklinga. Árni Páll Árnason efnahags- og viðskiptaráðherra kynnti þessa ákvörðun stjórnvalda á blaðamannafundi í gær, ásamt Má Guðmundssyni seðlabankastjóra og Gunnari Þ. Andersen, forstjóra Fjármálaeftirlitsins. Frumvarp að lögunum verður lagt fram í upphafi næsta þings í október.

Árni Páll sagði að lögunum væri ætlað að tryggja jafnræði og að sanngirnis yrði gætt við uppgjör allra gengistryggðra húsnæðis- og bílalánasamninga óháð orðalagi þeirra. Þetta mun hafa í för með sér 25 til 47 prósenta lækkun höfuðstóls bílalánanna, að því er fram kom á fundinum.

Samkvæmt lögunum verða þá öll íbúðalán sem tengd eru gengi ólögmæt, líkt og bílalánin. Húsnæðislánin verða færð yfir í íslenskar krónur og verðtryggð kjör, sem einnig á að lækka eftirstöðvarnar. Lántakendum mun þó bjóðast að breyta láninu í löglegt erlent lán eða í óverðtryggða íslenska vexti.

Heildarvirði gengisbundinna bílalána til einstaklinga er 61 milljarður, húsnæðislána 78 milljarðar og svo eru önnur lán til einstaklinga sem lögin munu ekki taka til. Þau nema 46 milljörðum, fyrir ýmiss konar neyslu, hlutabréfakaupum og öðru.

Enn fremur eiga lögin að tryggja samræmdar reglur um endurgreiðslu ofgreiddra afborgana þegar það á við.

Lögin munu hins vegar ekki taka til gengistryggðra lána fyrirtækja. Árni Páll útskýrði á fundinum að stjórnvöldum þætti ekki sanngjarnt að létta byrðar allra fyrirtækja með þeim hætti, í ljósi þess að sum þeirra þyrftu alls ekki á því að halda og önnur ættu það ekki endilega skilið.

Þannig væri tæpast rétt að aðstoða svávarútvegsfyrirtækin, sem hafa nær allar sínar tekjur í erlendri mynt og þurfa því enga aðstoð við að mæta greiðslubyrði af gengistryggðum lánum, eða eignarhaldsfélögin, sem Árni Páll kallaði útrásarfélög. Sem dæmi þá er um þriðjungur af öllum gengistryggðum lánum fyrirtækja hjá sjávarútveginum, eða 256 milljarðar af 841, og 92 hjá eignarhaldsfélögum.

Líklegt er að fyrirtæki muni þess í stað þurfa að leita með sín mál fyrir dómstóla. Samkvæmt heimildum Fréttablaðsins óttast stjórnmálamenn og stjórnsýslan hugsanlega niðurstöðu slíkra málaferla, enda gæti höggið á fjármálakerfið orðið þungt ef öll gengistryggð lán til fyrirtækja dæmast ólögmæt, eða 87 milljarðar, samanborið við 43 milljarða vegna húsnæðis- og bílalána einstaklinga. Heimildir blaðsins herma að innan stjórnsýslunnar sé verið að reyna að finna leiðir til að koma í veg fyrir að sú staða geti komið upp.

Már Guðmundsson seðlabankastjóri fagnaði nýgengnum dómi Hæstaréttar á fundinum í gær og sagði að hann, auk fyrirhugaðra aðgerða stjórnvalda, væri líklegur til að bæta efnahagsástandið verulega.

[email protected]